У Румыніі назвалі прозьвішча падазраванага ў працы на КДБ Беларусі. Што пра яго вядома?

9 верасьня былога намесьніка дырэктара малдаўскай выведкі SIS Аляксандру Балана даставілі ў Бухарэст для допыту па абвінавачваньні ў «дзяржаўнай здрадзе» і шпіянажы на карысьць Беларусі, піша Малдоўская служба Радыё Свабода.

Што вядома пра падазраванага

47-гадовага Аляксандру Балана затрымалі 8 верасьня ў аэрапорце Тымішаару ў Румыніі па падазрэньні ў перадачы, пачынаючы з 2024 года, сакрэтнай інфармацыі прадстаўнікам беларускіх спэцслужбаў.

Аляксандру Балан, былы намесьнік кіраўніка Службы выведкі і бясьпекі (SIS) Рэспублікі Малдова. Архіўнае фота

Няясна, ці мае Балан апрача малдоўскага і румынскае грамадзянства, але румынскае заканадаўства вызначае здраду як «дзеяньне грамадзяніна Румыніі ўступае ў кантакт з замежнай дзяржавай або арганізацыяй або іх агентамі з мэтай падаўленьня або падрыву адзінства і непадзельнасьці, сувэрэнітэту або незалежнасьці дзяржавы».

Аляксандру Балан быў прызначаны намесьнікам дырэктара SIS у 2016 годзе былым прэзыдэнтам Рэспублікі Малдова Нікалае Цімафці. На працягу сваёй кар'еры ён займаў важныя пасады ў цэнтры па барацьбе з тэрарызмам і контрвыведцы.

Ён таксама быў уцягнуты ў спрэчныя справы, у мінулым яго расьсьледавалі ў сувязі з падаўленьнем пратэстаў у 2009 годзе і за аварыю, у якой нібыта кіраваў аўтамабілем у стане алькагольнага апʼяненьня.

Апошнім часам Балан вылучыўся публічнай крытыкай у СМІ і сацыяльных сетках кіраўніцтва SIS, а таксама папярэджаньнямі аб пранікненьні расейскіх агентаў у малдаўскія ўстановы, што праводзіцца ў СМІ і сацыяльных сетках.

Як затрымалі Балана

Былы намесьнік кіраўніка Службы выведкі і бясьпекі (SIS) Рэспублікі Малдова быў затрыманы ў панядзелак румынскімі пракурорамі з Упраўленьня па расьсьледаваньні арганізаванай злачыннасьці і тэрарыстычных злачынстваў (DIICOT) па абвінавачваньні ў шпіянажы на карысьць Беларусі, піша Румынская служба Радыё Свабодная Эўропа.

DIICOT заявіў, што 47-гадовы падазраваны быў дастаўлены ў Румынію і знаходзіцца пад сьледзтвам па абвінавачваньні ў здрадзе дзяржаве шляхам перадачы інфармацыі, якая складае дзяржаўную таямніцу, у бесьперапыннай форме.

SIS пацьвердзіла затрыманьне ў сваёй заяве і паведаміла, што апэрацыя была вынікам супрацоўніцтва паміж Румынскай выведвальнай службай (SRI) і партнэрскімі ўстановамі з Чэхіі, Польшчы і Вугоршчыны, удакладніўшы, што ён таксама ўдзельнічаў у ёй.

Расьсьледаваньне праводзіцца пад эгідай EUROJUST, агенцтва Эўрапейскага Зьвязу па супрацоўніцтве ў галіне крымінальнага правасудзьдзя, якое знаходзіцца ў Гаазе.

Румынскі партал G4media, вядомы сваімі крыніцамі ў румынскіх спэцслужбах, ідэнтыфікаваў падазраванага як Аляксандру Балана, былога намесьніка дырэктара SIS. Балан неаднаразова крытыкаваў цяперашняе кіраўніцтва SIS.

G4Media, спасылаючыся на крыніцы, блізкія да расьследаваньня, паведамляе, што мужчына затрымалі ў аэрапорце Тымішаары.

Выданьне TVR Info згадвае, што паліцыя і пракуроры DIICOT правялі ператрусы ў Тымішаары ў панядзелак, і пасьля іх завяршэньня падазраванага даставяць у Бухарэст для допыту.

У чым вінавацяць былога супрацоўніка SIS?

У сваёй заяве румынскія пракуроры з DIICOT заяўляюць, што, пачынаючы з 2024 года і да гэтага часу, падазраваны «займаўся дзейнасьцю па несанкцыянаваным раскрыцьці дзяржаўных сакрэтаў прадстаўнікам замежнай дзяржавы, а менавіта супрацоўнікам Камітэта дзяржаўнай бясьпекі — КДБ Рэспублікі Беларусь, ва ўмовах, якія маглі пагражаць нацыянальнай бясьпецы Румыніі».

Ён нібыта меў дзьве сустрэчы ў пэрыяд паміж 2024 і 2025 гадамі з супрацоўнікамі выведкі КДБ Рэспублікі Беларусь і гэтыя сустрэчы, абедзьве ў Будапэшце, «былі накіраваныя на перадачу інструкцый і аплату аказаных паслуг», дадала DIICOT.

Румынская выведвальная служба, якая пацьвердзіла апэрацыю, дадала, што гэты выпадак быў задакумэнтаваны «спэцыяльнымі сродкамі», але ў супрацоўніцтве са зьнешнімі партнэрамі, да якіх дадалася Польшча і, «на заключным этапе», падтрымка выведвальнай службы Рэспублікі Малдова.

У Чэхіі заявілі, што раскрылі беларускую выведвальную сетку ў Эўропе

Чэская служба бясьпекі і выведкі (BiS) заявіла 8 верасьня, што ў выніку апэрацыі была ліквідавана беларуская шпіёнская сетка ў Эўропе, а міністар замежных спраў Чэхіі Ян Ліпаўскі абвясьціў, што беларускі дыплямат быў абвешчаны пэрсонай нон грата ў Чэхіі на падставе таго, што ён працаваў на спэцслужбы.

Дырэктар Бюро выведкі і бясьпекі Чэхіі Міхал Коўдзелка заявіў, што сумесная група эўрапейскіх разьведчыкаў выявіла супрацоўнікаў і памагатых КДБ Беларусі, якія дзейнічаюць у некалькіх эўрапейскіх краінах, у тым ліку былога намесьніка кіраўніка Службы дзяржаўнай бясьпекі Малдовы (SIS), які перадаваў сакрэтную інфармацыю КДБ.

Беларусы, гаворыцца ў паведамленьні, змаглі пабудаваць агентурную сетку, галоўным чынам, дзякуючы магчымасьці свабоднага перамяшчэньня па Эўропе.

Рэакцыі беларускіх уладаў на гэтыя падзеі і заявы пакуль няма.